چه زمانی هوش مصنوعی به سطح هوش انسان می‌رسد؟ نگاهی عمیق به آینده‌ی هوش عمومی مصنوعی (#AGI) مقدمه سؤال «چه زمانی #هوش_مصنوعی به سطح هوش #انسان خواهد رسید؟» یکی از مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین پرسش‌های قرن ۲۱ است. در حالی که هوش مصنوعی امروزی در بسیاری از زمینه‌های خاص (مانند شطرنج، ترجمه، یا تشخیص پزشکی) از انسان پیشی گرفته، منظور از هوش عمومی مصنوعی (AGI)، سیستمی است که بتواند در تمام حوزه‌های دانش و تجربه، مثل انسان بیاموزد، فکر کند و تصمیم‌گیری کند. اما واقعاً چقدر به آن نزدیک هستیم؟ آیا تنها چند سال با آن فاصله داریم یا دهه‌ها زمان لازم است؟ منظور از «هوش در سطح انسان» چیست؟ هوشی در حد انسان یعنی: توانایی یادگیری در موضوعات مختلف بدون نیاز به آموزش مجدد حل مسائل جدید و ناشناخته انتقال دانش از یک حوزه به حوزه‌ای دیگر درک مفاهیم و احساسات نشان دادن خلاقیت، عقل سلیم و استدلال انعطاف‌پذیر این بسیار فراتر از صرفاً تولید متن یا تشخیص تصاویر است. چنین هوشی نیازمند درک عمیق از جهان، تجربه، و شاید حتی آگاهی باشد. ⏳ پیش‌بینی‌های زمانی: کارشناسان چه می‌گویند؟ ۱. خوش‌بین‌ها ری کرزویل پیش‌بینی می‌کند که AGI تا ۲۰۲۹ فرا خواهد رسید و «تکینگی فناوری» تا سال ۲۰۴۵ رخ خواهد داد. برخی محققان #گوگل دیپ‌مایند نیز گفته‌اند AGI ممکن است در اوایل دهه‌ی ۲۰۳۰ پدیدار شود. ۲. واقع‌گرایان محتاط پلتفرم Metaculus در سال ۲۰۲۲، احتمال تحقق AGI تا سال ۲۰۴۲ را ۵۰٪ اعلام کرد. سم آلتمن (مدیرعامل OpenAI) نیز معتقد است AGI ممکن است تا یک دهه‌ی دیگر پدیدار شود، اما خطرات زیادی دارد. ۳. شکاکان افرادی مانند گری مارکوس معتقدند مدل‌های فعلی فاقد درک، استدلال و پایداری‌اند و AGI ممکن است ۵۰ تا ۱۰۰ سال دیگر فاصله داشته باشد — یا حتی هیچ‌گاه محقق نشود. موانع فنی برای رسیدن به AGI با وجود پیشرفت‌های عظیم، موانع کلیدی همچنان باقی‌اند: ۱. یادگیری انتقالی و تطبیق‌پذیری مدل‌های فعلی نمی‌توانند مثل انسان‌ها دانش را از یک حوزه به دیگری منتقل کنند یا بدون آموزش مجدد تطبیق یابند. ۲. حافظه و مدل ذهنی انسان‌ها به‌صورت مداوم مدل‌هایی ذهنی از جهان می‌سازند. اغلب مدل‌های فعلی چنین قابلیت ماندگاری یا فهم ساختارمندی ندارند. ۳. استدلال علّی و عقل سلیم هوش مصنوعی در درک روابط علّی (مثلاً افتادن لیوان و شکستن آن) یا تصمیم‌گیری عقلانی هنوز ضعیف است. ۴. بدن‌مندی و تجربه حسی برخی معتقدند که هوش واقعی نیاز به تعامل فیزیکی با جهان دارد؛ چیزی که در مدل‌های کنونی وجود ندارد. ۵. هم‌راستایی و کنترل حتی اگر AGI ساخته شود، باید با ارزش‌های انسانی همسو باشد — در غیر این صورت ممکن است به خطری جدی تبدیل شود. آیا در مسیر درستی هستیم؟ دو دیدگاه اصلی در این زمینه وجود دارد: فرضیه‌ی مقیاس‌پذیری: اگر مدل‌هایی مثل GPT-4 یا #Gemini را بزرگ‌تر کنیم و حافظه و ابزارهای بیشتری اضافه کنیم، به AGI خواهیم رسید. معماری‌های جایگزین: برخی معتقدند برای رسیدن به AGI، باید سیستم‌های کاملاً جدیدی، الهام‌گرفته از مغز انسان یا منطق نمادین، طراحی شود. نقاط عطفی که قبل از AGI خواهیم دید استادی چندحسی: مدل‌هایی که همزمان بتوانند ببینند، بشنوند، حرف بزنند و عمل کنند عامل‌های هوشمند: AIهایی که بتوانند کارهایی چندروزه یا چندهفته‌ای را برنامه‌ریزی و اجرا کنند یادگیری خودکار: سیستم‌هایی که مثل کودکان از طریق تجربه یاد بگیرند ذهن‌های شبیه‌سازی‌شده: #AI هایی که بتوانند در محیط‌های مجازی یا فیزیکی عمل کنند آیا AGI آگاه خواهد بود؟ پاسخ مشخصی نداریم. ممکن است AGI بدون آگاهی هم ساخته شود. برخی معتقدند آگاهی برای هوش ضروری نیست؛ برخی دیگر آن را شرط لازم می‌دانند. در حال حاضر، حتی نمی‌دانیم چگونه آگاهی را در ماشین‌ها اندازه‌گیری کنیم. خطرات و مسائل اخلاقی ریسک‌های وجودی: AGI ناهماهنگ ممکن است اعمالی غیرقابل پیش‌بینی و مخرب انجام دهد. جایگزینی مشاغل: حتی قبل از AGI، مدل‌های فعلی در حال گرفتن شغل‌های تخصصی هستند. تعصبات و کنترل: مدل‌ها ممکن است تعصبات داده‌ها را تقویت کنند. مهم است که چه کسی آن‌ها را کنترل می‌کند. ️ پس... کی؟ در جمع‌بندی: زودترین زمان ممکن: بین ۲۰۲۹ تا ۲۰۳۵ زمان محتمل‌تر: دهه‌ی ۲۰۴۰ یا ۲۰۵۰ شاید هرگز: اگر فرضیات ما اشتباه باشند اما مهم‌تر از «چه زمانی؟» این است که چگونه این فناوری ساخته شود و چه ارزش‌هایی در آن لحاظ گردد. سخن پایانی هوش عمومی مصنوعی ممکن است بزرگ‌ترین دستاورد بشر باشد — یا خطرناک‌ترین آن. پیش‌بینی دقیق زمان وقوع آن دشوار است، اما آنچه امروز انجام می‌دهیم، در نحوه‌ی شکل‌گیری آن نقش اساسی دارد. این یک مسابقه‌ی صرف نیست؛ بلکه یک سفر بلند به‌سوی ناشناخته‌هاست.