چرا همه دارند از جاوااسکریپت به زیگ یا راست مهاجرت می‌کنند؟ برای بیش از یک دهه، #جاوااسکریپت زبان غالب وب بوده. از روزهایی که مسخره‌اش می‌کردند، حالا تبدیل شده به زبان اصلی در فرانت‌اند، بک‌اند، اپلیکیشن‌های کراس‌پلتفرم، و حتی اینترنت اشیا. اما یک تغییری در راهه. آروم‌آروم، و بعد ناگهان، برنامه‌نویس‌ها دارن چمدون‌هاشون رو می‌بندن و به سرزمین‌های ناشناخته‌ای به نام #Zig و #Rust کوچ می‌کنن. اما چرا؟ بیا با هم بررسیش کنیم. خستگی از پیچیدگی رشد جاوااسکریپت با خودش یک بحران هم آورد: اکوسیستمی که پر شده از فریم‌ورک‌ها، بیلد تول‌ها، ترنس‌پایلرها، پالی‌فیل‌ها، و هزار راه برای انجام یه کار ساده. می‌خوای یه اپ ساده بسازی؟ خیلی خب—باید انتخاب کنی بین React، Vue، Svelte، Solid و چندتای دیگه. بعدش انتخاب باندلر، بعد مدیریت وضعیت، بعد دعا کنی دیپندنسی‌ها شیش ماه دیگه خراب نشن. خیلی از برنامه‌نویس‌ها خسته شدن. دنبال سادگی، پایداری و عملکرد بالا هستن. و اینجاست که Zig و Rust وارد می‌شن. ⚙️ Zig: سادگی‌ای که جاوااسکریپت فراموش کرده بود Zig یک زبان جدیده که انگار نفس تازه‌ای به دنیای برنامه‌نویسی داده. فلسفه‌اش ساده‌ست: بدون جریان کنترل پنهان، بدون null، بدون ماکرو و مدیریت حافظه دستی، اما راحت. Zig دنبال کنترل با سادگیه. بدون گاربیج کالکتر، ولی خوانا. کامپایل سریع، کراس‌پلتفرم، و خروجی باینری‌های بسیار سبک. اگه از بیلدپایپ‌لاین‌های سنگین جاوااسکریپت خسته‌ای و می‌خوای یه فایل اجرایی سریع و تمیز بسازی… Zig منتظرته. Rust: امنیت، سرعت، و آرامش Rust زودتر از Zig اومده و حسابی هم شناخته شده‌ست، مخصوصاً توی دنیای سیستم‌نویسی. اما اخیراً، داره وارد قلمروهایی می‌شه که قبلاً مخصوص جاوااسکریپت بود — مثل WASM، سرورهای وب، و حتی اپلیکیشن‌های فول‌استک. مزایای Rust: امنیت حافظه بدون نیاز به گاربیج کالکتور مدیریت همزمانی راحت سرعتی در حد C/C++ اکوسیستم در حال رشد برای توسعه وب دیگه فقط برای سیستم‌برنامه‌نویس‌ها نیست. باهاش می‌تونی UI‌های زیبا، API‌های بک‌اند، و حتی اپ کامل وب بنویسی — بدون npm installهای خسته‌کننده. بازتعریف وب با رشد WebAssembly، اجرای کد Zig یا Rust توی مرورگر دیگه رؤیا نیست. یعنی وارد دنیایی شدیم که جاوااسکریپت دیگه تنها زبانِ "فرانت‌اند" نیست. ابزارهایی مثل: wasm-bindgen (در Rust) zig build trunk (برای Rust فرانت‌اند) حتی Bun و Deno (که خودشون با Zig/Rust ساخته شدن) دارن بازتعریف می‌کنن که اصلاً «برنامه‌نویسی وب» یعنی چی. هنوز کاملاً جایگزین نشده طبیعتاً جاوااسکریپت به این زودی‌ها از بین نمی‌ره. خیلی عمیق توی مرورگرها و پروژه‌ها و اکوسیستم‌ها جا افتاده. ولی چیزی که داریم می‌بینیم اینه که Zig و Rust دارن تو جاهایی استفاده می‌شن که مهم‌تره: منطق اصلی برنامه کدهای حساس به عملکرد ماژول‌های WASM بک‌اند سرورها بازی‌سازی ابزارهای خط فرمان (CLI) جاوااسکریپت داره تبدیل می‌شه به چسب پروژه—نه موتور اصلیش. آینده چندزبانه است سؤال اصلی این نیست که «جاوااسکریپت یا Zig/Rust؟» — سوال اینه که پروژه‌ی بعدیت چندتا زبان نیاز داره؟ آینده مثل اینه: UI با JS یا WASM منطق بازی یا اپ با Rust بک‌اند با Zig کد مشترک به صورت WebAssembly آینده چندزبانه‌ست، و برنامه‌نویس‌ها بالاخره می‌تونن ابزار مناسب رو انتخاب کنن — نه فقط معروف‌ترین ابزار رو. جمع‌بندی جاوااسکریپت بهمون انعطاف، جامعه و دسترسی جهانی داد. ولی Zig و Rust دارن دنیای سرعت، امنیت و سادگی واقعی رو نشونمون می‌دن. خیلی از برنامه‌نویس‌ها نه چون از JS متنفرن، بلکه چون ازش جلو زدن دارن مهاجرت می‌کنن. و صادقانه؟ این خیلی هیجان‌انگیزه.