مردی که مدال فیلدز را رد کرد: گریگوری پرلمان و حدس پوانکاره در تاریخ ریاضیات، برخی نام‌ها نه تنها به‌خاطر کارهای انقلابی‌شان، بلکه به دلیل رمز و رازهایی که زندگی شخصی‌شان را احاطه کرده، به افسانه تبدیل می‌شوند. یکی از جذاب‌ترین داستان‌ها متعلق است به گریگوری یاکولوویچ پرلمان، ریاضی‌دان روسی که یکی از دشوارترین مسائل #ریاضی، یعنی حدس پوانکاره را حل کرد اما بالاترین افتخارات و میلیون‌ها دلار جایزه را رد نمود. نابغه‌ای از لنینگراد گریگوری پرلمان در سال ۱۹۶۶ در لنینگراد (سن‌پترزبورگ امروزی)، اتحاد جماهیر شوروی به دنیا آمد. او از کودکی استعداد فوق‌العاده‌ای در ریاضیات نشان داد. در سال ۱۹۸۲ موفق به کسب مدال طلای #المپیاد بین‌المللی ریاضی با نمره کامل شد و همین امر نشانه‌ای بود از ظهور یک نابغه نادر. پرلمان تحصیلات دکترای خود را در رشته ریاضیات به پایان رساند و به خاطر تحقیقاتش در حوزه هندسه و توپولوژی شناخته شد؛ حوزه‌هایی از ریاضیات که به خواص شکل‌ها و فضاها می‌پردازد. تا دهه ۱۹۹۰ او پژوهشگری معتبر اما نسبتاً ناشناخته خارج از محافل تخصصی بود. حدس پوانکاره: معمایی صد ساله در قلب داستان پرلمان، حدس پوانکاره قرار دارد. این حدس در سال ۱۹۰۴ توسط ریاضی‌دان فرانسوی، آنری پوانکاره مطرح شد. او پرسشی به ظاهر ساده طرح کرد: آیا هر منیفلد سه‌بعدی بسته و به‌طور ساده همبند، هم‌ریخت با یک کره سه‌بعدی است؟ به بیان ساده‌تر: اگر شکلی سه‌بعدی بدون سوراخ داشته باشیم و هر حلقه روی سطح آن شکل بتواند بدون ترک سطح، به یک نقطه کوچک شود، آیا آن شکل در واقع همان کره سه‌بعدی است؟ این پرسش هرچند ظاهراً یک معمای انتزاعی است، اما در قلب درک ما از شکل و ماهیت جهان قرار دارد. دهه‌ها ریاضی‌دانان بسیاری برای اثبات آن تلاش کردند و ناکام ماندند. مؤسسه ریاضیات کلی (Clay Mathematics Institute) در سال ۲۰۰۰ این مسئله را به‌عنوان یکی از هفت مسئله هزاره معرفی کرد و جایزه‌ای یک میلیون دلاری برای حل آن تعیین نمود. اثبات انقلابی پرلمان بین سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳، پرلمان مجموعه‌ای از مقالات خود را بی‌سروصدا به‌صورت آنلاین منتشر کرد و ادعا نمود که حدس پوانکاره را اثبات کرده است. روش او مبتنی بر جریان ریچی (Ricci Flow) بود که ریاضی‌دان دیگری به نام ریچارد همیلتون پیش‌تر توسعه داده بود. این روش شبیه به پخش حرارت عمل می‌کند و به‌تدریج هندسه یک منیفلد را «صاف‌تر» می‌کند. پرلمان تکنیک‌های جدیدی برای کنترل و درک نقاط تکین (Singularities) ارائه کرد؛ نقاطی که جریان هندسی در آن‌ها دچار فروپاشی می‌شود. این نوآوری‌ها امکان استفاده موفقیت‌آمیز از جریان ریچی را در ابعاد سه‌بعدی فراهم کرد. کار او نه تنها حدس پوانکاره را اثبات کرد بلکه کل حوزه تحلیل هندسی را دگرگون ساخت. واکنش جامعه ریاضی ریاضی‌دانان در سراسر جهان به بررسی و تأیید کار پرلمان شتافتند. طی چند سال، تیم‌های متعددی جزئیات اثبات او را بررسی و کامل کردند و در نهایت تأیید شد که اثبات او صحیح است. تا سال ۲۰۰۶، جامعه ریاضی آماده بود تا بالاترین افتخارات خود را به پرلمان اعطا کند. رد مدال فیلدز در سال ۲۰۰۶، اتحادیه بین‌المللی ریاضیات، مدال فیلدز را که معتبرترین جایزه در دنیای ریاضی است و گاهی آن را «نوبل ریاضیات» می‌نامند، به گریگوری پرلمان اهدا کرد. اما پرلمان از پذیرش آن سر باز زد. وقتی خبرنگاران سراغ او رفتند، پرلمان توضیح داد: «من علاقه‌ای به پول یا شهرت ندارم؛ نمی‌خواهم مثل یک حیوان در باغ‌وحش در معرض تماشا باشم.» این تصمیم جهان را شگفت‌زده کرد. او بیش از پیش از زندگی عمومی فاصله گرفت، مصاحبه‌ها را رد کرد و ارتباطش را با بسیاری از همکارانش قطع نمود. گفته می‌شود که از مؤسسه ریاضیات استکلوف استعفا داد و زندگی آرام و منزوی‌ای را در سن‌پترزبورگ آغاز کرد. رد جایزه یک میلیون دلاری در سال ۲۰۱۰، مؤسسه #ریاضیات کلی رسماً جایزه یک میلیون دلاری حل حدس پوانکاره را به پرلمان اختصاص داد. اما او دوباره از قبول پول امتناع کرد و اعلام نمود که سهم او از سهم همیلتون بیشتر نبوده است، زیرا کار همیلتون بستر اثبات را فراهم کرده بود. تواضع و بی‌اعتنایی پرلمان به شهرت، کنجکاوی و تحسین بسیاری را برانگیخته است. با وجود کناره‌گیری او از انظار عمومی، او همچنان به‌عنوان چهره‌ای برجسته در ریاضیات شناخته می‌شود و برای حل یکی از عمیق‌ترین معماهای این علم مورد احترام است. میراثی فراتر از شهرت داستان گریگوری پرلمان نه تنها به دلیل حل یک مسئله صد ساله خارق‌العاده است، بلکه به خاطر انتخابی است که نشان داد ارزش اصول اخلاقی و علمی برای او بالاتر از افتخارات و جوایز بوده است. رفتار او این باور را به چالش می‌کشد که نبوغ حتماً باید با شهرت همراه باشد و یادآور می‌شود که جست‌وجوی حقیقت، خود می‌تواند بزرگ‌ترین پاداش باشد. امروز حدس پوانکاره یکی از معدود مسائل هزاره است که حل شده و گواهی است بر کنجکاوی و توانایی انسان. هرچند پرلمان از انظار عمومی کنار رفته است، اما دستاورد او همچنان در آسمان ریاضیات می‌درخشد. #Grigori_Perelman #Poincaré_Conjecture