راز حرکت یک‌طرفه زمان: از نظم به بی‌نظمی زمان یکی از پیچیده‌ترین و معماهای فلسفی است که بشر در طول تاریخ به آن پرداخته است. همه ما تجربه می‌کنیم که زمان همیشه در یک جهت حرکت می‌کند، از گذشته به آینده. اما چرا؟ چرا زمان نمی‌تواند به عقب برگردد یا در دو جهت حرکت کند؟ در نگاه اول، زمان شاید چیزی به نظر برسد که کاملاً ملموس است، مانند یک ساعت که دقایق و ثانیه‌ها را می‌شمارد، یا زمین که در مدار خود می‌چرخد. اما وقتی به عمق‌تر به این پدیده نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که زمان در حقیقت مفهومی است که از تجربه‌ها و تغییرات به دست می‌آید. آنچه که ما به‌عنوان "گذشت زمان" می‌شناسیم، در واقع مجموعه‌ای از تغییرات است که در دنیا رخ می‌دهند. این تغییرات باعث می‌شوند که ما درک کنیم که زمان در حال پیشرفت است. در فیزیک، به‌ویژه در نظریه نسبیت، زمان با فضا پیوند خورده است و به‌عنوان چهارمین بعد از ابعاد سه‌گانه‌ی فضا در نظر گرفته می‌شود. طبق این نظریه، هر حرکت یا تغییر در فضا و زمان به‌طور هم‌زمان رخ می‌دهد، و این تغییرات تابع قوانین فیزیکی خاصی هستند. یکی از این قوانین، که به‌ویژه در دینامیک سیستم‌های پیچیده کاربرد دارد، به "آنتروپی" مربوط می‌شود. آنتروپی به‌طور ساده به معنای "بی‌نظمی" یا "تصادفی بودن" است. طبق دومین قانون ترمودینامیک، آنتروپی یک سیستم همیشه تمایل دارد که افزایش یابد. این به این معناست که سیستم‌ها به‌طور طبیعی به سمت حالت‌های بی‌نظم و پراکنده حرکت می‌کنند. این روند، به‌نوعی، باعث می‌شود که زمان در یک جهت حرکت کند: از نظم به بی‌نظمی. به‌عبارتی دیگر، ما نمی‌توانیم به گذشته بازگردیم چون این بازگشت مستلزم کاهش آنتروپی است، که برخلاف قوانین طبیعی است. این تفکر در سطحی عمیق‌تر به ما می‌گوید که زمان در واقع نه یک موجود ثابت، بلکه یک فرآیند پویا است که با هر تغییر در جهان، پیش می‌رود. اما چرا نمی‌توانیم این فرآیند را معکوس کنیم؟ شاید دلیل آن این باشد که زمان به‌طور ذاتی با حرکت و تغییرات جهان پیوند دارد. همانطور که طبیعت هیچ‌گاه به عقب بازنمی‌گردد، زمان نیز از قوانین تغییر و تحول پیروی می‌کند. بنابراین، چرا زمان در یک جهت حرکت می‌کند؟ پاسخ فلسفی و فیزیکی این است که زمان بازتابی از فرآیندهای تغییرات در جهان است، و این تغییرات به‌طور طبیعی تمایل دارند که از نظم به بی‌نظمی حرکت کنند. درک ما از زمان و جهت‌گیری آن به‌عنوان یک فرآیند یک‌طرفه، نتیجه‌ای است از مشاهده‌ی جهان در حال تغییر و ناتوانی ما در بازگشت به گذشته‌ای که دیگر وجود ندارد.